Passie voor kunst

Wie passie voor kunst heeft, zal beamen: het is niet aan of af te leren. Het bloed kruipt simpelweg waar het niet gaan kan. Voor ons magazine Gaandeweg sprak Heleen Grimmius met drie kunstenaars in hart en nieren. Hun werk is in verschillende Zwolse kerken te zien.

Trouwe lezers van Gaandeweg zien haar naam iedere editie voorbijkomen: Tineke Vlaming is hofleverancier fotografie voor Gaandeweg. ‘Ik fotografeer al sinds mijn twintigste’, vertelt ze. ‘Maar sinds de komst van de digitale camera nog veel meer dan vroeger. Als ik op pad ga, neem ik altijd mijn camera mee, ik kan het gewoon niet laten. Onderweg zie ik van alles, de natuur is een bron van inspiratie. Ik wandel elke dag en ik kom altijd wel wat tegen.’

Broer
De liefde voor fotografie werd in Tinekes jeugd aangewakkerd door haar broer, die hobbyfotograaf was en een doka had. Tineke: ‘Ik ging met hem mee en hij leerde me het een en ander over fotografie. Maar het belangrijkste: hij leerde mij kijken.’

“Het belangrijkste dat ik leerde, was kijken” – Tineke Vlaming

Boek met liedjes
Creativiteit speelt een belangrijke rol in Tinekes leven. Zo heeft ze ook veel geschilderd, getekend, gezongen en bracht ze samen met Saskia Beverloo het liedjesprentenboek ‘Voor alles een liedje’ uit voor peuters en kleuters. ‘Ik werkte als kleuterleidster’, vertelt Tineke. ‘Later ook als docent Muziek op Schoot, was redacteur van muziektijdschrift De Pyramide en maakte lesmateriaal voor andere bladen gericht op
muziek met het jonge kind. In de Adventskerk leidde ik een kindercantorij en maakte ik zelf projectliederen voor Advent, de Veertigdagentijd en startzondagen.’

Adventskerk
Toch is het vooral de fotografie waar Tineke zich nu op toelegt. En daar profiteert ook de Adventskerk van. ‘Mijn foto’s worden door de cantorij en het verjaardagsfonds gebruikt voor kaarten’, vertelt Tineke. ‘En ik maak in opdracht foto’s, bijvoorbeeld voor Gaandeweg. Ik vind het eervol om daar een podium te krijgen.’

Zeggingskracht
Voor Tineke is het de kunst om een foto iets te laten vertellen. ‘Soms zie ik iets moois dat ook een symbolische waarde heeft. Ik fotografeerde eens een bloeiende bloem waar een dood blad omheen gewikkeld zat, dat kwam ik zo tegen in de natuur. Maar het stond voor mij symbool voor hoe mensen geremd kunnen worden in hun eigen groei en bloei. En zo gaat dat vaker, dat ik iets fotografeer en er vervolgens een tekst of gedicht bij maak. Ik maak me geen illusies, veel andere fotografen zijn technisch beter. Maar mij gaat het om de zeggingskracht, die maakt een foto waardevol.’

“Ik werd als zestigplusser toegelaten aan de opleiding Tekenen en Handvaardigheid. Ik heb daar ontzettend veel artistiek vakmanschap geleerd.” – Peter den Hengst

Theater
Oud-predikant van de Adventskerk en Jeruzalemkerk, Peter den Hengst, is amateurkunstschilder. Hij komt uit een enigszins artistiek gezin. ‘Mijn moeder kon mooi zingen en mijn beide ouders waren heel goed in verhalen vertellen’, zegt hij. ‘Mijn zus heeft vaak aan musicals meegedaan en daarna als programmamaakster bij de IKON gewerkt. En predikant zijn is ook een baan waarbij je op de bühne staat.’

Kunstenaarsechtpaar
Toen Peter elf jaar was, raadde een kennis zijn ouders aan om hem les te laten nemen bij een kunstschilder. ‘Het werd een kunstenaarsechtpaar, bij wie ik heel veel geleerd heb’, blikt Peter terug. ‘Vrijwel iedere woensdagmiddag ging ik naar hun ateliers. Dáár kreeg mijn jeugdig beeldend vermogen een enorme boost! Dat heeft zo’n twee jaar geduurd. Want toen verhuisden we naar Amersfoort. Daar bezocht ik het gymnasium, wat voor mij stevig blokken was en de kunst kwam op een lager pitje te staan.’

Palet
In drie van de vier gemeenten waar Peter predikant is geweest, heeft hij kunstenaars gevonden bij wie hij les nam. ‘Dat hielp om mijn artistiek kunnen op peil te houden, want tijdens mijn domineeschap had ik eigenlijk alleen tijdens de grote vakanties tijd om te tekenen en te schilderen. Daar genoot ik van. Na iedere vakantie dacht ik: ik ga er mee door, maar dat lukte niet. Het kerkenwerk ging voor. In Zwolle ben ik sinds 1981 lid van kunstenaarsvereniging Palet. Tegenwoordig, na de lockdown, teken en schilder ik weer iedere dinsdagmiddag met een groepje ‘Paletters’ portretten of stillevens. Daardoor kan ik m’n talent weer opkrikken.’

Hogeschool Windesheim
Na zijn emeritaat kwam een kans die Peter met beide handen heeft aangegrepen. De mogelijkheid om je aan te melden als student voor de opleiding Tekenen en Handvaardigheid aan de Hogeschool Windesheim. Peter: ‘Ik werd als zestigplusser toegelaten en ik heb daar ontzettend veel artistiek vakmanschap geleerd. Dat heeft mij enorm gevormd. Mijn passie is er behoorlijk aangewakkerd. Ik vind dat ik mijn beste werk nadien gemaakt heb.’

Adventskerk
De resultaten van Peters passie, zoals het door hem ontworpen logo, zijn ook in de Adventskerk aanwezig. Peter: ‘Dat Adventskerklogo zie je al jarenlang en wordt nog steeds voor allerlei doeleinden gebruikt: voor liturgieblaadjes, kerknieuws en nog veel meer.’ Intussen versieren de door Peter ontworpen tafel- en kanselkleden nog steeds het liturgisch meubilair. En in de Adventskerkgemeente zijn jaar-in-jaar-uit de door Peter getekende ansichtkaarten van het verjaardagfonds verspreid. Peter: ‘Hiermee ben ik vorig jaar gestopt, omdat telkens iets nieuws bedenken mij te veel energie kost.’

“Ik ben gewoon gaan doen. Het is een kwestie van proberen en leren.” – Marijke Deinema

Glas-in-lood
Ook Marijke Deinema maakt volop werk van haar passie: glaskunst. Die liefde ontstond zestien jaar geleden, toen Marijke en haar man naar hun huidige woning verhuisden. ‘Het is een jarendertighuis, maar er zat een raam met plat glas in’, vertelt ze. ‘Dat hoort niet in zo’n huis, daar hoort een erker met glas-in-lood in. Dat heb ik zelf gemaakt en in thermopane laten zetten.’

Proberen en leren
Net als Tineke was Marijke actief als kleuterleidster. ‘Dan leer je wel creatief zijn en met je handen werken’, zegt ze. ‘Die nuchtere aanpak past bij mij; ook in de glaskunst ben ik gewoon gaan doen. Ik heb twee jaar lessen gevolgd en in de loop van de tijd heb ik van alles geleerd: ontwerpen, snijden, loden en de werking van lichtval. Ik probeer mezelf steeds te ontwikkelen. Het is een kwestie van proberen en leren.’

Waterlelies
In Marijkes huis en tuin is veel van haar werk te zien. Maar ze verkoopt ook werk via haar website en exposities. Marijke: ‘Het eerste dat ik verkocht, was een voorzetraam met een afbeelding van waterlelies. Ik vond het best spannend, maar gelukkig was de koper er heel blij mee. Hij heeft het nog steeds, als ik langs zijn huis fiets, zie ik mijn voorzetraam.’

Voor de kerk
Ook de Open Kring is trotse bezitter van Marijkes werk. ‘Voor Pinksteren heb ik eens een vlam van glas gemaakt. Ook heb ik voor Pasen het Licht van de Opstanding gemaakt, dat bij de aandachtstafel staat. En samen met Bob Wierenga ontwikkelde ik twee handen van klei. Daarin liggen de stenen met namen van overledenen. Daarnaast heb ik gekleurde kaarsenplateau’s gemaakt die ambtsdragers kregen bij hun afscheid, met een kaars van de Open Kring erbij.’ En haar werk bereikt ook andere kerken. Marijke: ‘Voor de Stinskerk heb ik een kaarsenplateau in regenboogkleuren gemaakt en voor De Bron, een kerk in IJsselmuiden, heb ik ramen in kruisvorm gemaakt.’

Op de rails
Inspiratie heeft Marijke nog genoeg. ‘Dat kan door van alles komen. Iets wat ik toevallig zie, in een blad tegenkom of waar ik op een expositie tegen aanloop. Maar ook dragen anderen een idee bij me aan. Dat is prima, soms zet iemand je op de rails, waarna de trein vanzelf gaat rijden.’

Dit artikel verscheen in Gaandeweg.
Tekst: Heleen Grimmius