Pakistaanse mensenrechtenactivist te gast in Oosterkerk

Tien jaar lang zat hij onschuldig in de gevangenis waar hij ook gemarteld werd. Sohail Yafat (45) uit Pakistan ging door een diep dal. Toen hij vrij kwam, werd de ellende nog groter. Hij verloor zijn vrouw met hun pasgeboren kind. En als ex-gedetineerde liep hij tegen muren op. Inmiddels hertrouwd en gezegend met drie jonge kinderen, zet Sohail zich nu vanuit Pakistan in voor de rechten van ex-gedetineerden in zijn land. Van april tot juli was hij in Zwolle in het kader van Shelter City. Hij bezocht onder meer de Oosterkerk om zijn verhaal te vertellen en steun voor zijn missie te verwerven.

De droom van de Pakistaanse mensenrechtenactivist is de oprichting van een healing center waar ex-gevangenen praktische hulp en therapie krijgen. Zijn plan is dat over vijf jaar het centrum geopend is en dat de overheid ziet dat het werkt. Sohail: “Mogelijk kunnen er dan meer centra komen en krijgen ex-gedetineerden de steun en hulp waar ze recht op hebben. Dat is niet alleen goed voor de mensen en hun families, maar voor heel mijn land.”

Hoop geven
Zijn eigen ervaringen achter de tralies vormen de basis voor zijn inzet. Tussen 2001 en 2011 zit hij vast, opgepakt op basis van vage verdenkingen. Hij zou illegaal een wapen op zak hebben. Later hoort hij dat hij iemand zou hebben vermoord. Een eerlijk proces en een advocaat komen er niet aan te pas.

“Je wordt slechter behandeld, omdat je christen bent”

“De grond zakte onder mijn voeten weg,” zegt hij. In de gevangenis wordt hij ten opzichte van de andere gevangenen veel minder goed behandeld omdat hij christen is. Zowel in zijn land als in de gevangenis vormen christenen een minderheid. Voor wie geen moslim is, is het leven zwaarder, ook binnen de gevangenismuren. Islamitische medegevangenen hebben bijvoorbeeld een gebedsruimte, maar christenen niet.
Sohail zet zijn verbale talenten in en weet christelijke gevangenen te verenigen. Hij ontdekt dat van de vijfduizend gevangenen er zeventig christen zijn. “Ik wilde met hen samenkomen, hen toespreken en hoop geven. Uiteindelijk lukt het een kerstfeest te organiseren.” Dat dwingt respect af binnen de gevangenis en zijn aanzien groeit. Uiteindelijk komt er zelfs een kerkzaal in het complex.
Toch duurt het dan nog twee jaar voordat hij vrij man is en nog zeven jaar voordat hij met terugwerkende kracht wordt vrijgesproken van alle aanklachten. Desondanks komt hij nergens aan het werk. Ook zijn huis is hij kwijt. Tot overmaat van ramp verliest hij zijn vrouw en pasgeboren kind in het kraambed, terwijl zij altijd in hem en zijn onschuld was blijven geloven. “Ik zat niet meer opgesloten, maar dit was de meest zware periode van mijn leven.”

Onderdak
Gelukkig zijn er mensen om Sohail heen die hem helpen. Via het Britse Barnabas Fund krijgt hij een woning. En zijn schoonfamilie koppelt hem aan een nieuwe vrouw met wie Sohail inmiddels drie kinderen heeft. Ook komt Sarah Belal van de organisatie Justice Project Pakistan op zijn weg. Vanuit deze organisatie kan hij werken aan zijn idealen die uitgroeien tot zijn levensmissie: ex-gedetineerden op weg helpen.
“Die hulp is nodig voor álle ex-gedetineerden, of ze nu terecht of onterecht vast hebben gezeten,” zegt Sohail. “Iedereen verdient een nieuwe kans.” In Zwolle bezocht hij onder meer de vrouwengevangenis en de reclassering om zich te laten inspireren. En op hogeschool Windesheim leerde hij van een docente over psychomotorische therapie, wat belangrijk is om mensen vooruit te helpen.
De mensenrechtenactivist was van half april tot begin juli dit jaar in Zwolle om op adem te komen, steun te verwerven voor zijn missie en ideeën op te doen. Dat gebeurde op uitnodiging van de organisatie Shelter City.
Sohail vindt in de periode dat hij in Zwolle verblijft, onderdak in Assendorp bij Martin Vosjan, lid van de Oosterkerkgemeente. Martin neemt hem mee naar de kerk en enkele weken later, op zondag 4 juli, is hij prominent aanwezig in de viering. In die viering vertelt hij over zijn ervaringen en zijn missie. Voor Sohail staan hoop en menswaardigheid centraal, ze vloeien voort uit zijn christelijk geloof dat een sterk inclusieve inslag heeft.

Trauma’s verwerken
Hij vertelt dat hij in de gevangenis getuige was van ernstige mensenrechtenschendingen zoals martelingen. Hoewel hij ook zijn eigen trauma’s moest verwerken, motiveerde hij zichzelf om sterk te zijn en andere gevangenen te begeleiden. Hij vertelde hen over zijn geloof en beloofde God dat hij gevangenen zou blijven helpen als hij zelf weer vrij mocht komen.

“Door wat jij doet, kan de wereld een beetje mooier worden”

Zo brengt hij met anderen pakketten naar gezinnen van gevangenen. Zij lijden onder de detentie van hun man en vader, die meestal kostwinner is. “Het hele gezinsleven gaat kapot en vooral de kinderen zijn slachtoffer. Wij geven die pakketten niet als liefdadigheid, maar namens degene die in de gevangenis zit,” aldus Sohail. “Daarmee maak je het gezin blij en ook trots op hun man en vader.”
In de Oosterkerk schuift Sohail ook even aan bij de kinderkring. Hij beantwoordt vragen van waarbij de leiding van de kinderkring voor de vertaling zorgt. De kinderen willen vooral weten hoe het was in de gevangenis. Hij vertelt hoe hij de andere gevangenen kon steunen. Hij zegt tegen de kinderen: “Jij kunt het verschil maken. Door wat jij doet, kan de wereld een beetje mooier worden.”

Over Shelter City
Shelter City is in 2012 opgericht door Justice and Peace Nederland op verzoek van hun netwerk van internationale mensenrechtenverdedigers. Na de eerste Shelter City, Den Haag, deden ook Middelburg, Nijmegen, Maastricht, Utrecht en Amsterdam mee. In 2016 werden Tilburg en Groningen Shelter City en in 2017 sloten Zwolle en Haarlem zich aan gevolgd door Deventer en Groningen. Inmiddels zijn ook steden in het buitenland aangesloten. Mensenrechtenverdedigers krijgen een tijdelijke ‘schuilplaats’ in een veilige omgeving. Het programma biedt de kans een korte pauze te nemen, het netwerk uit te breiden, en capaciteiten te vergroten. In Zwolle zijn de gemeente Zwolle en hogeschool Windesheim partners van Shelter City. Zie ook www.sheltercity.nl/zwolle.